ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI

Ortaklığın Giderilmesi Davası, Türk Medeni Kanunu’nda yer alan bir düzenlemeye dayanan ve birden fazla kişinin malvarlıkları üzerinde ortaklık kurmuş olmaları durumunda, bu ortaklığın sona erdirilmesi amacıyla açılan davadır. Ortaklık, malvarlığının paylaşılması ve ortaklık ilişkilerinin sonlandırılması için yasal bir çözüm arayışıdır. Bu dava, çoğunlukla mirasçılar arasında, mülkiyet hakkının bir arada kullanılmasından kaynaklanan anlaşmazlıklar nedeniyle açılmaktadır.

1. Ortaklık Türleri

Ortaklığın giderilmesi davası, farklı türdeki ortaklıklar için açılabilir:

• Paylı Mülkiyet Ortaklığı: Bir mal üzerinde birkaç kişinin paylı olarak sahip olduğu ortaklık türüdür. Örneğin, miras yoluyla edinilen bir taşınmazda, birden fazla kişi paylı mülkiyet sahibidir.
• Müşterek Mülkiyet Ortaklığı: Bir mal üzerinde birkaç kişinin tam mülkiyet hakkına sahip olduğu, ancak her birinin malın tamamına tek başına sahip olamaması durumudur.

2. Ortaklığın Giderilmesi Davasında Hukuki Dayanak

Türk Medeni Kanunu’nun 701. maddesi ile 706. maddeleri arasında yer alan hükümler, ortaklığın giderilmesi ile ilgili düzenlemeleri içermektedir. Ayrıca 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu da dava sürecini şekillendirir. Ortaklık, tarafların anlaşması yoluyla sona erdirilebileceği gibi, mahkeme kararıyla da sona erdirilebilir.

3. Davanın Amacı ve Konusu

Ortaklığın giderilmesi davasının temel amacı, birden fazla kişi tarafından paylaşılan bir malın, her bir kişi adına bağımsız bir şekilde tasarruf edilmesini sağlamak ve malın paylaştırılmasını gerçekleştirmektir. Ortaklık, iki şekilde giderilebilir:

• Paylaşma (Bölüşüm): Malın fiziki olarak bölünmesi ya da alıcılar arasında paylaşılmasıdır. Taşınmazların paylaşılmasında genellikle, malın mülkiyetinin her bir paydaşa devredilmesi söz konusu olur.
• Satış Yoluyla Giderme: Eğer malın fiziki olarak bölünmesi mümkün değilse, ortaklık payları satılarak gelir paylaşılabilir. Ortaklardan bir veya birkaç kişi malın satışını talep edebilir. Satış sonrası elde edilen bedel, ortaklar arasında paylaşılır.

4. Davanın Şartları

Ortaklığın giderilmesi davası açabilmek için bazı koşulların yerine getirilmesi gerekir:

• Ortaklık Durumunun Varlığı: Mal üzerinde gerçek anlamda bir ortaklık bulunmalı, yani mülkiyet hakkı birden fazla kişiye ait olmalıdır.
• Anlaşmazlık Durumu: Ortakların aralarındaki anlaşmazlıklar giderilemiyorsa, mahkemeye başvurulabilir. Taraflar arasında herhangi bir anlaşmazlık bulunmaması durumunda, ortaklık paylaşımı anlaşma yoluyla sağlanabilir.
• Talep Edilen Hakkın Açıkça Belirtilmesi: Ortaklık paylaşımının ya da satışı yapılacaksa, bu talepler dilekçede açıkça belirtilmelidir.

5. Dava Süreci

Ortaklığın giderilmesi davası, mahkemeye başvuru ile başlar. Davada, mülkiyetin paylaşılması veya satış yoluyla paylaşılması istenebilir. Dava süreci şu adımları içerebilir:

• Dava Dilekçesi: Taraflar, dava dilekçesinde ortaklığın giderilmesini talep ederler ve dava konusu mal ile ilgili bilgi verirler.
• Hukuki Değerlendirme ve Paylaşım Modeli: Mahkeme, tarafların taleplerini dinledikten sonra, malın paylaştırılabilir olup olmadığını, malın değeri ve özellikleri açısından değerlendirme yapar. Eğer mal fiziken bölünebilir nitelikte ise, paylaşma yapılır; aksi halde satış yoluna gidilir.
• Mahkeme Kararı ve Uygulama: Mahkeme, ortaklığın nasıl giderileceğine karar verir ve kararı uygular. Satış yapılması durumunda, elde edilen gelir ortaklar arasında paylaştırılır.

6. Ortaklık Giderilmesi Davasında İtirazlar ve İstinaf

Taraflardan herhangi biri, mahkemenin verdiği karara itiraz edebilir. Özellikle satış yoluyla paylaşım söz konusu olduğunda, ortaklardan birinin, malın değerinin düşük olduğu veya eşit olmayan şekilde paylaşılacağına dair itirazları olabilir. Bu durumda, kararın temyiz veya istinaf yoluyla üst mahkemeye taşınması mümkündür.

7. Özel Durumlar

• Mirasçılar Arasında Ortaklık: Genellikle miras yoluyla edinilen malvarlıklarında ortaklık söz konusu olur. Mirasçılar, bu malvarlıkları üzerinde ortaklık kurarlar ve zamanla anlaşmazlıklar doğabilir. Ortaklığın giderilmesi davası, mirasçılar arasında çıkan bu tür ihtilafları çözme aracıdır.
• Zilyetlik ve Malın Kullanımı: Ortaklar, mal üzerinde aynı zamanda zilyetlik hakkına sahip olabilirler. Ortaklığın giderilmesi, malın tek bir kişiye devredilmesi ile zilyetlik haklarını da etkileyecektir.

8. Sonuç

Ortaklığın giderilmesi davası, bir mal üzerindeki ortaklık ilişkisini sona erdirmek amacıyla açılan, tarafların mülkiyet haklarını birbirinden ayırmaya yönelik bir dava türüdür. Bu davada, malın paylaşımı veya satışı yoluyla ortaklık sona erdirilir. Tarafların anlaşmazlık durumları, hukuki çözüm için mahkemeye başvuruya neden olabilir. Davanın en kısa sürede ve adil bir şekilde sonuçlanabilmesi için, ilgili belgeler ve delillerin eksiksiz sunulması büyük önem taşır.